Grootschalig onderzoek: bedienden willen duidelijk kader voor hybride werken, arbeiders voor sanitaire situatie

Het verplichte thuiswerken en de strenge sanitaire maatregelen door corona veranderden de organisatie van het werken ingrijpend. Er is nood aan nieuwe afspraken en een aangepast beleid en omkadering van het werk. Dit ontbreekt echter bij de meerderheid van de bedrijven en organisaties in ons land. Slechts een minderheid van de werkgevers (32%) geeft immers aan dat ze een dergelijk beleid hebben*. Arbeiders en bedienden zijn alvast vragende partij voor een aangepaste werkorganisatie. Dit is ook belangrijk voor hun optimaal functioneren, zo blijkt uit onderzoek in opdracht van HR-dienstverlener Tempo-Team in samenwerking met prof. dr. Anja Van den Broeck, arbeidsmotivatie-expert aan de KU Leuven.

De organisatie van heel wat bedrijven werd de afgelopen periode danig overhoop gegooid. De werkvloer ziet er sinds de coronacrisis bij ruim één op de vier ambtenaren en bedienden dan ook helemaal anders uit (27%). Voor arbeiders is dat slechts bij 16% het geval, wat niet hoeft te verbazen aangezien zij in de meeste gevallen tijdens de coronacrisis ter plekke bleven doorwerken in hun bedrijf.

Te weinig oor naar vraag hybride werken

Een belangrijk, zoniet het belangrijkste, aspect van de veranderde werkorganisatie sinds corona is voor bedienden en ambtenaren het hybride werken. Het aantal werknemers dat sinds het einde van de lockdown zowel thuis als op kantoor werkte verdubbelde van 11% voor de aanvang van de pandemie naar 21% vandaag. En als meer werkgevers open zouden staan voor hybride werken zou dat aantal nog eens kunnen verdubbelen naar 40%.

Uit het onderzoek blijkt echter dat werkgevers nog onvoldoende of zelfs niet inzetten op hybride werken. Zo wil één op de vijf werkgevers zijn werknemers nooit van thuis laten werken (21%). 16% van de ambtenaren en bedienden wordt zelfs onder druk gezet door zijn leidinggevende om op kantoor te werken. Bovendien vindt één op de vier werknemers (23%) zijn leidinggevende een micromanager. Opvallend is dat 29% van de leidinggevenden het daarmee eens is. 11% zegt zelfs dat hij het werk van zijn medewerkers meer controleert dan voor corona.

“De impact van hybride werken op het optimaal functioneren van werknemers is nochtans aanzienlijk. Hybride werkers scoren op vlakken zoals optimisme, werk-privébalans, motivatie, jobinhoud en geluk significant beter dan werknemers die verplicht enkel op kantoor werken (zie tabel). Ze genieten ook vaker steun van hun organisatie, zijn meer tevreden en zijn productiever dan mensen die enkel en alleen op kantoor werken”, klinkt het bij Wim Van der Linden, woordvoerder bij Tempo-Team.

Vrijheid niet altijd blijheid

Om optimaal te functioneren moet het hybride werken ook goed omkaderd worden met de juiste afspraken en managementstijl. Werknemers moeten de afwisseling thuis en kantoor afstemmen op de noden van het werk, de organisatie en de collega’s. Dit wordt nog vaak onderschat.

Zo kiest één op de vier werknemers (26%) zelf de dagen om thuis te werken, hoewel amper 4% van de werkgevers dat de ideale manier van werken vindt. Positief is dan weer dat een kwart van de werknemers (24%) onderling met collega’s afspreekt wie wanneer thuiswerkt. Prof. Van den Broeck bevestigt dat onderzoek aantoont dat werknemers het meest optimaal functioneren wanneer ze met collega’s afspraken maken over wie waar werkt.

De manieren waarop bedrijven het telewerkbeleid invullen lopen uiteen. In één op de drie bedrijven (32%) maken werknemers individuele afspraken met hun leidinggevende over al dan niet thuiswerken. In ongeveer evenveel bedrijven (29%) worden die afspraken in teamverband gemaakt. Nog eens 22% heeft een formeel beleid rond telewerk vastgelegd in een apart telewerkcharter of -beleid. Bij de meerderheid van de werkgevers is er dus nog geen specifiek telewerkbeleid. Ten onrechte zo blijkt uit het onderzoek. Bedienden en ambtenaren vinden dat hun leidinggevende oog moet hebben voor hun noden op het vlak van thuiswerken en moet zorgen voor een goede omkadering (20%).

“Hybride werken draagt zonder meer bij tot optimaal functioneren van werknemers mits de nodige afspraken op bedrijfs- én teamniveau. Zorg als werkgever voor je medewerkers, ook voor zij die niet kunnen thuiswerken omdat ze bijvoorbeeld de plaats niet hebben, of zij die niet willen omdat ze zich thuis bijvoorbeeld niet kunnen concentreren. Heb daarnaast oog voor de teamwerking. Het is maar weinig aantrekkelijk om naar een leeg kantoor te komen. Zorg er ook voor dat medewerkers elkaar kunnen zien, spreken en kunnen overleggen. Het is tenslotte ook aangewezen dat werknemers binnen een vastgelegd kader de ruimte krijgen om op vrijwillige basis onderling werkafspraken te maken”, licht Wim Van der Linden, woordvoerder bij Tempo-Team.

Ook arbeiders vragen aangepast beleid

Arbeiders, die meestal enkel in hun bedrijf kunnen werken en niet thuis, verwachten in het post-coronatijdperk eveneens een aangepast werkvloerbeleid. Zo wil bijna de helft van de arbeiders (44%) een duidelijk sanitair beleid en één op drie wil meer aandacht voor veiligheid op de werkvloer. Ruim een kwart van de arbeiders wil dat hun leidinggevende ervoor zorgt dat de afspraken rond de sanitaire maatregelen op het werk ook goed worden nageleefd (30%).

“Arbeiders hechten enorm veel belang aan een correcte, hygiënische werkomgeving met aandacht voor de geldende coronamaatregelen. Daarnaast is het belangrijk hen de mogelijkheid te geven om met hun leidinggevende te kunnen overleggen, ook als die wel thuiswerkt. Verder is het belangrijk om de nodige aandacht te schenken aan de situatie van de arbeiders die in de huidige moeilijke omstandigheden nog steeds elke dag fysiek op de werkvloer staan en vaak ook extra werkdruk ondervinden door corona. Een betrokken en aanwezig management, kleine attenties en voldoende rustpauzes zullen hun optimaal functioneren ten goede komen”, besluit prof. Anja Van den Broeck.

^{*Dit blijkt uit een online bevraging van een representatieve steekproef van 2.589 werknemers en 505 werkgevers in België, representatief op het vlak van taal, geslacht en leeftijd met een maximale foutmarge van 1,93% bij de werknemers en 4,35% bij de werkgevers. De enquête werd uitgevoerd in Q3 2021 door een onafhankelijk onderzoeksbureau in opdracht van Tempo-Team en in samenwerking met prof. dr. Anja Van den Broeck, arbeidsmotivatie-expert aan KU Leuven.}